1
مدرس گروه علوم تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2
دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3
دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفههای تفکر انتقادی در منطقالطیر عطار نیشابوری و به روش تحلیل محتوای کیفی و مفهومی، صورت پذیرفته است. بدین صورت که از طریق مطالعهی نظری، به تحلیل مفهوم تفکر انتقادی و تبیین مؤلفههای آن پرداخته و سپس ازفرموارسیدومرحلهایبازوبدونپیشسازمانیافتگیجهتتحلیلمحتوایمنطقالطیراستفادهشدهاست. بهاینصورتکهکل اشعار، حکایات و تماثیلمورد بررسی قرار دادهشدهومواردیکهدارایمضامینمرتبط با مؤلفههای تفکر انتقادیبودند،شناساییوطیدوموقعیتازجمله؛آدرس اشعار، حکایت و تماثیل، وزمینهیمصداقی،درفرمتحلیلمحتوامنظورشدهاند. یافتهها به تبیین مؤلفههای نهگانهای برای تفکر انتقادی انجامید (پرسشگری، قضاوت با معیار روشن، استدلال، تجزیه و تحلیل، بیطرفی، روشمندی، عینیتگرایی، حقیقتجویی، انعطافپذیری) و سپس برای هر یک از مؤلفهها، مصادیقی در منطقالطیر عطار استخراج گردید. نتایجپژوهش حاکی از تأکید منطقالطیر عطار بر همهی مؤلفههای تفکر انتقادی بهخصوص مؤلفهی پرسشگری، حقیقت جویی، قضاوت و ارزیابی با معیار روشن بوده، لذابهرهمندی از متون عرفانی میتواند در پرورش تفکر انتقادی موثر باشد.
)